Naliczanie odsetek

Zastanawiasz się dlaczego urząd skarbowy dręczy cię jakimiś odsetkami? Zwykle motywem naliczania odsetek jest chęć mobilizowania do terminowego regulowania zobowiązań. Organy podatkowe nie są w tym przypadku wyjątkiem. Wcale nie mają zamiaru „zedrzeć z ciebie ostatnią koszulę”. Po prostu naliczanie i pobieranie odsetek stanowi najprostszy i dość skuteczny sposób „przypominania” o zaległościach.

Generalnie odsetki za zwłokę nalicza się od zaległości podatkowych (art. 53 §1). Odsetki te naliczane są według ordynacji przez podatnika, płatnika, inkasenta, następcę prawnego bądź osobę trzecią odpowiadającą za zaległości podatkowe (art. 53 §3). Naliczane są od dnia upływu terminu płatności podatku lub upływu terminu wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego przez płatnika lub inkasenta (art. 54 §4).

W przypadku należności traktowanych na równi z zaległością podatkową (o których mówi art. 52 §1) odsetki za zwłokę naliczane są od momentu zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku lub oprocentowania przez organ podatkowy lub od momentu rozliczenia ich przez organ w inny sposób (zaliczenie na poczet zaległości bądź zobowiązań). W przypadku niezależnie pobranych wynagrodzeń przez płatników i inkasentów naliczanie odsetek rozpocznie się z dniem pobrania takiego wynagrodzenia (art. 54 §5).

Obowiązek naliczania odsetek występuje zawsze – bez względu na sposób powstania zaległości podatkowej. Zarówno organ, jak i podatnik, może nie wiedzieć o powstaniu zaległości, a i tak z mocy prawa następuje obowiązek ich naliczania. Istnieje jednak możliwość umorzenia odsetek. Według obowiązujących przepisów nie można wygasić zaległości bez wygaszenia odsetek od niej, ale można uczynić odwrotnie, to znaczy wygasić odsetki bez zaniechania ściągania zaległości podatkowej.

Wydanie przez organ podatkowy decyzji naliczającej odsetki od zaległości podatkowej ma jedynie charakter deklaratoryjny – to znaczy, że jedynie informuje o fakcie już z mocy prawa istniejącym.

Ordynacja przytacza również sytuacje, w których odsetek za zwłokę nie nalicza się. Nie robi się tego w szczególności:

• za okres zabezpieczenia, od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych zabezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych,
• za okres od dnia następnego po upływie terminu przekazania akt sprawy organowi odwoławczemu, do dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy,
• za okres od dnia następnego po upływie terminu załatwienia sprawy w postępowaniu odwoławczym, do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego,
• w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu – od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania,
• jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez “Pocztę Polską” za polecenie przesyłki listowej,
• za okres od dnia wszczęcia kontroli podatkowej do dnia doręczenia decyzji w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, jeżeli postępowanie podatkowe nie zostało wszczęte w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania zakończenia kontroli,
• za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania,
• za okres od dnia następnego po upływie dwóch lat od dnia złożenia deklaracji – od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy (art. 54 §1).