Naliczanie odsetek przez organ podatkowy

Jak to zostało już wspomniane do naliczania odsetek w szczególności zobowiązany jest podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Przepisy ordynacji wskazują jednak także przypadki, w których obowiązek naliczenia odsetek ma organ podatkowy. Sytuacja taka ma miejsce:

• w postępowaniu podatkowym, gdy po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części (art. 53a),
• w postanowieniu o zaliczeniu wpłat dokonanych przez podatnika na poczet zaległości podatkowych (art. 62 §4),
• w umowie o przeniesieniu własności rzeczy lub praw majątkowych stanowiących własność podatnika na rzecz organu podatkowego w zamian za ciążące na nim zaległości podatkowe (art. 66 §5),
• przy wydawaniu decyzji w sprawie odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia podatku na raty (art. 67a §1 pkt 1),
• przy wydawaniu decyzji w sprawie odroczenia lub rozło­żenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek określonych w decyzji wydanej na podstawie art. 53a (art. 67a §1 pkt 2);
• w postanowieniu o zaliczeniu nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych (art. 76a §1).

W większości wymienionych przypadków naliczanie odsetek jest tylko czynnością dodatkową wykonywaną przy okazji dokonywania czynności zasadniczych, takich jak odroczenie płatności czy rozłożenie zaległości na raty. Tylko w decyzji wydanej na podstawie art. 53a podstawowym motywem jej wydania jest właśnie naliczanie odsetek.

Ustalenie odsetek za zwłokę od zaliczek przez organ podatkowy (art. 53a) odbywa się jedynie po zakończeniu roku podatkowego. W tym momencie wygasają bowiem zaległości podatkowe w postaci zaliczek a powstaje zobowiązanie zapłacenia podatku za cały rok. Skutkuje to koniecznością ustalenia jedynie wysokości odsetek od niezapłaconych zaliczek, a nie całej kwoty zaległości podatkowej (zaliczki +odsetki). W trakcie roku podatkowego do naliczania odsetek od niezapłaconych zaliczek zobowiązany jest podatnik, a nie organ podatkowy.