Jeśli w swojej działalności udostępniasz kooperantom własne środki trwałe (maszyny, narzędzia, samochody) w celu wykonania określonych wyrobów czy usług, musisz dokładnie przeanalizować stan faktyczny takiej współpracy. Chodzi o to, że nie w każdym przypadku takiego udostępnienia możliwe będzie zaliczenie odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych.
Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oddanych do nieodpłatnego używania. Wynika z tego, że o kwalifikacji (lub jej braku) odpisów do kosztów podatkowych będzie w pierwszej kolejności decydowała odpłatność lub nie łączącej cię z kooperantem umowy dotyczącej udostępnienia danego środka trwałego. Z podatkowego punktu widzenia korzystniejsze jest zatem odpłatne przekazanie środka trwałego.
Pozostaje jednak kwestia zawarcia stosownej umowy. Najwięcej kontrowersji wywołuje na tym gruncie sytuacja, gdy zawarta umowa jest umową wzajemną, przewidującą ekwiwalentne usługi obu stron. Dlaczego? Otóż, o ile nawet organy podatkowe w szeregu interpretacji indywidualnych przychylają się do stanowiska, iż w takiej sytuacji należy uznać, że umowa ma charakter odpłatny i w związku z tym brak jest wyłączenia możliwości zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych, o tyle Naczelny Sąd Administracyjny odrzuca ten pogląd. Wskazał on bowiem, że amortyzacja od środków trwałych wchodzi w grę wyłącznie w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy środek trwały jest wykorzystywany bezpośrednio (i fizycznie) przez właściciela na potrzeby prowadzonej działalności. Amortyzacji – w ocenie sądu – nie podlegają więc środki trwałe faktycznie wykorzystywane przez inny podmiot, nawet jeśli wykorzystywanie to pozostawałoby w związku z działalnością gospodarczą właściciela (np. poprzez wykorzystywanie wyłącznie w celu realizacji świadczenia na rzecz właściciela). Drugi przypadek zachodzi natomiast, gdy środek trwały został oddany do używania wyłącznie na podstawie wskazanych w przepisach umów zakładających odpłatność za udostępnienie, tj. umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Jak widzisz, w katalogu tym ustawa nie wymienia popularnych w obrocie gospodarczym umów, takich jak umowa wzajemna, umowa o współpracy czy umowa użyczenia. Stąd NSA zakwestionował możliwość ponoszenia kosztów podatkowych w postaci odpisów amortyzacyjnych przy tego rodzaju umowach. Według składu orzekającego niespełnione zostają bowiem w ogóle przesłanki dokonywania amortyzacji.
Z powyższego wynika zatem, że przy zawieraniu umów polegających na przekazaniu do używania amortyzowanych środków trwałych warto byś był do tego dobrze przygotowany. I zawarł taką umowę, jaka byłaby dla ciebie korzystna podatkowo. Czyli by dawała ci prawo do ciągłego ponoszenia kosztów podatkowych w postaci odpisów amortyzacyjnych od przekazanego do używania środka trwałego. Dlatego po pierwsze powinna to być umowa o charakterze odpłatnym, a po drugie najlepiej by była umową najmu, dzierżawy lub leasingu (co jest równocześnie spełnieniem pierwszego warunku, jako że są to umowy przewidujące właśnie odpłatność). Należy przy tym pamiętać, że odpłatność może przybierać różne formy. Zarówno pieniężną, jak i niepieniężną np. jako kompensata.
Jak już wspominałam, w praktyce spotyka się też stanowisko dopuszczające inne rodzaje umów. Utrzymuje ono prawo użyczającego do amortyzowania oddanego do bezpłatnego używania środka trwałego, w przypadku gdy umowa przewiduje dodatkowo ekwiwalentne wzajemne świadczenie biorącego w używanie. Czyli wówczas, gdy można wykazać związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy kosztami amortyzacyjnymi a przychodami związanymi ze świadczeniem ekwiwalentnym biorącego w używanie. Pogląd ten – bez wątpienia korzystniejszy dla podatników – niejednokrotnie był podzielany przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych . Muszę jednak przyznać, że nie brakowało też interpretacji przeciwnych , kwalifikujących umowę użyczenia jako podstawę wyłączenia amortyzacji. Na uwadze trzeba mieć ponadto także orzecznictwo NSA, w tym przywołany wyżej wyrok, wskazujący jako podstawę amortyzacji wyłącznie umowę najmu, dzierżawy lub leasingu. Nie bez znaczenia pozostają też inne wyroki tego sądu , odmawiające prawa zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych przekazanych innym podmiotom w nieodpłatne użytkowanie, nawet jeśli użytkowanie odbywa się wyłącznie na rzecz przekazującego.
PAMIĘTAJ! Powszechnie stosowana umowa użyczenia (o charakterze nieodpłatnym) po pierwsze pozbawia użyczającego prawa do zaliczania odpisów amortyzacyjnych w koszty podatkowe, a po drugie powoduje u otrzymującego środek trwały do bezpłatnego używania powstanie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Ale uwaga: jeżeli umowa użyczenia przewiduje ekwiwalentne wzajemne świadczenia stron to traci swój nieodpłatny charakter i brak jest podstaw do przyjęcia, iż powstaje przysporzenie majątkowe po stronie biorącego w używanie z nieodpłatnego świadczenia.
Oddanie do używania ma też konsekwencje na gruncie podatku VAT. Przy odpłatnym jego charakterze mamy do czynienia ze świadczeniem usługi (brak przeniesienia własności, nie dochodzi więc do dostawy towaru), która podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 19 ustawy VAT . Nieodpłatne przekazanie jest natomiast nieodpłatnym świadczeniem usług również skutkującym obowiązkiem opodatkowania, ale tylko jeżeli:
- przekazanie środków trwałych nie jest związane z działalnością podatkową użyczającego oraz
- podatnikowi przysługuje, w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych środków trwałych.
Warunki te muszą być przy tym spełnione łącznie. W przeciwnym razie czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Musisz jednak pamiętać, że to ty będziesz musiał dowieść, że ww. warunki nie są równocześnie spełnione.
Strona lub strony (przy świadczeniach wzajemnych) mają obowiązek udokumentowania transakcji fakturami VAT.
Nie ma jeszcze komentarzy.