Zadaniem rachunkowości jest odwzorowanie rzeczywistości w sposób rzetelny. Ma to swoje przełożenie w dokonywanej wycenie składników majątku oraz źródeł jego pozyskania. Ustawa o rachunkowości przewiduje osiem różnych metod wyceny, a mianowicie wycenę według:
Wiele kosztów ma jednocześnie cechy stałych i zmiennych. W takim przypadku aby rozróżnić te koszty możesz spróbować określić ich charakter przy pomocy wykresu. Wystarczy, że na układzie współrzędnych wyznaczysz punkty odpowiadające wartości kosztów całkowitych przy poszczególnych poziomach produkcji. Jeśli korzystasz z danych historycznych pamiętaj koniecznie o zaktualizowaniu cen. Po naniesieniu tych punktów narysuj prostą, która wyraźnie pokaże ci zależność kosztu całkowitego od wielkości produkcji. Punkt w którym prosta przecina oś Y to poszukiwany koszt stały, wszystkie powyżej to koszty zmienne, a wykres który zrobiłeś to tzw. wykres rozrzutu.
Produkt uboczny to taki produkt, którego wartość jest bardzo niska w porównaniu z produktem głównym. Aby pozbyć się problemu wyceny kosztów wytworzenia produktu ubocznego należy pomniejszyć wszystkie wydatki o wartość tych produktów tj. o przychód z ich sprzedaży. Jeśli zaś masz do czynienia z dwoma produktami o równej lub zbliżonej wartości ich koszty wyodrębnisz dzieląc koszty ogólne proporcjonalnie do ilości produktów lub proporcjonalnie do ich wartości rynkowej.
Analiza kosztów krańcowych przyda ci się nie tylko przy wyznaczaniu poziomu produkcji niezbędnego do osiągnięcia pełnej opłacalności. Możesz z niej równie dobrze skorzystać przy dokonywaniu wyboru pomiędzy rodzajami nakładów ponoszonych na produkcję; będzie pomocna przy określaniu konsekwencji zmian w asortymencie oferowanych wyrobów; odpowiednio przeprowadzona analiza ułatwi ci podjęcie decyzji co do cen oraz odnośnie ewentualnych zakupów usług zewnętrznych.
W procesie decyzyjnym, w trakcie analizy dobrze byś pomimo odnoszenia się do kosztów całkowitych, wyodrębnił też w pewnym stopniu zmienne i stałe koszty produkcji. Jest to konieczne dla zachowania pełnej przejrzystości obrazu.
Gdy planujesz zwiększenie produkcji co bierzesz pod uwagę? Możliwości produkcyjne – to na pewno, ale równie istotnym czynnikiem będzie związany ze wzrostem produkcji wzrost kosztów. Jeśli robisz szczegółową analizę i wyliczasz nakłady dla każdego produktu, to w przypadku planowanego zwiększenia produkcji określasz zapewne przyrost kosztów w odniesieniu do każdej kolejnej jednostki ponad to, co już produkujesz. Jednym słowem posiłkujesz się w tym przypadku rachunkiem kosztów krańcowych.
Jeśli twoja działalność operacyjna polega na procesach często powtarzających się lub też takich, które są stałe i nie są nigdy przerywane, trudno ci będzie wyodrębnić jednostkę kosztową, serię jednostek, kontrakt czy zlecenie.
W takim przypadku przy wycenie produkcji musisz posłużyć się jakimś uproszczeniem, przykładowo dzieląc koszty całkowite produkcji przez wielkość produkcji. Jest to tak zwana kalkulacja kosztów na podstawie wartości przeciętnych i z powodzeniem możesz ją wykorzystywać na przykład w działalności polegającej na wydobyciu kopalin: jeśli koszt prowadzenia działalności wyniósł 3 mln złotych a wydobyłeś 100 tys. ton węgla to koszt wydobycia jednej tony wyniesie odpowiednio 300 złotych. To bardzo uproszczony sposób kalkulacji i w zasadzie może być wszędzie wykorzystywany tyle tylko, że nie w każdym przypadku będzie równie miarodajny.
W jaki sposób kontrolujesz działalność firmy? Czy wystarcza ci świadomość, że nie masz większych problemów ze zbytem a osiągane zyski utrzymują się na satysfakcjonującym poziomie? Jak stwierdzasz, że wszystkie działania odbywają się zgodnie z planem a przychody i koszty mieszczą się w normie?
Przyjmujesz zapewne jakieś założenia i według określonych, mniej lub bardziej szczegółowych, kryteriów szacujesz poziom ich realizacji. Innymi słowy: zarządzając własną firmą tworzysz procedury działania, określasz standardy kosztowe i przychodowe i na ich podstawie planujesz, kontrolujesz i oceniasz efekty działalności; a wszystko robisz po to by jak najlepiej wykorzystać wszystkie posiadane zasoby.
Bilans z definicji jest zestawieniem środków gospodarczych firmy dokonanym na określony moment. Z bilansu można jednak odczytać szereg różnego rodzaju informacji, a nie jedynie te dotyczące posiadanego majątku.
Z bilansu bez sięgania do innych źródeł możesz odczytać jaki był zysk przedsiębiorstwa w danym roku, jaka jest rentowność posiadanego przez firmę majątku czy rentowność kapitałów (własnych, obcych lub ogółem). Z bilansu można odczytać również jaki jest poziom majątku netto, czyli aktywów pomniejszonych o zobowiązania oraz stan zadłużenia krótko- i długoterminowego. Tym samym możesz określać jaki jest poziom wypłacalności firmy, czy jest w stanie na bieżąco regulować swoje zobowiązania, czy też znaczna część kapitałów jest zamrożona w aktywach długoterminowych. Znając te wszystkie wartości możesz również określić wysokość dźwigni finansowej, czyli poziom zysku wypracowany dzięki wykorzystaniu obcych źródeł finansowania.
Przy wycenianiu dużych i złożonych projektów przyda ci się metoda pochodna kalkulacji zleceniowej.
Jeśli prowadzisz firmę budowlaną, albo innego rodzaju działalność charakteryzującą się długotrwałością i złożonością procesów, najodpowiedniejszą będzie metoda opierająca się się na kalkulacji kosztów kontraktu. W skład kontraktu budowlanego wchodzi dużo składowych a każdą z tych składowych można wyodrębnić i przypisać konkretnemu projektowi.
Powinieneś już wiedzieć, że koszty można księgować w układzie rodzajowym, w układzie według miejsc powstania lub w obu tych układach jednocześnie. Księgowanie tylko w układzie rodzajowym bądź według miejsc powstania jest uproszczeniem jednak posiada szereg następstw.
Jeśli zdecydujesz się tylko na układ rodzajowy to automatycznie musisz ustalać wynik finansowy w wariancie porównawczym. Nie będziesz mógł też dokonać wyceny swoich wyrobów według kosztu wytworzenia lecz w cenie sprzedaży netto. Aby móc ustalić koszt wytworzenia (czyli przeprowadzić kalkulację kosztów) należy posiadać informacje o kosztach produkcji bezpośredniej, która jest częścią zespołu 5 planu kont (kosztów według miejsc powstania).
Kolejne ułatwienia dla przedsiębiorców
4 grudnia 2014.
Uzyskaj natychmiastowy dostęp!