Konstrukcja planu kont nie jest zabiegiem, które nie ma żadnych ograniczeń zewnętrznych. Istnieją pewne zasady jego ustalania, których łamać nie wolno.
Plan kont należy układać według grup tematycznych nazywanych zespołami (zwykle jest dziewięć podstawowych – numerowane od 0 do 8 i dodatkowy zespół 9 dla kont pozabilansowych). Przy ich konstrukcji należy uwzględnić następujące zasady:
Twoja firma może ustalać wynik finansowy według dwóch wariantów – porównawczego lub kalkulacyjnego. W pierwszej metodzie do ustalania wyniku używa się rodzajowego podziału kosztów (wynagrodzenia, amortyzacja, ubezpieczenia i inne świadczenia itp.) oraz ustala się zmianę stanu wyrobów gotowych, czyli różnicę między obecną wartością produktów „na magazynie”, a wartością produktów z początku okresu sprawozdawczego. W drugim wariancie (kalkulacyjnym) przenosimy koszty w podziale według miejsc powstania.
Musisz tez wiedzieć, że omawiana ostatnio przez mnie rozbudowa lub ograniczanie planu kont może odbywać się na dwóch poziomach, gdyż występują dwa rodzaje kont.
Pierwsze nazywane są syntetycznymi i są kontami księgi głównej. Można powiedzieć, ze są to konta zbiorcze, których salda zostają przeniesione na końcu okresu do przygotowywanych zestawień. Główną zasadą przy księgowaniu na tych kontach jest zasada podwójnego zapisu, oznaczająca, że zapis po jednej stronie któregoś z kont powoduje automatyczny zapis po przeciwnej stronie innego konta.
Przepisy dotyczące budowy planu kont są dość elastyczne. Spowodowane jest to dowolnością w zakresie zwiększania lub zmniejszania liczby kont, w zależności od potrzeb. Konta można także dzielić bądź łączyć.
Łączenia dokonuje się kiedy zbyt szczegółowe księgowanie niektórych operacji staje się zbędne, np. liczba zapisów dokonywanych na tym koncie jest tak niewielka że mija się to z celem. Przykładowo można prowadzić konta o nazwach „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”, „Pożyczki”, „Rozrachunki wewnątrzzakładowe” bądź księgować zapisy na jednym koncie „Pozostałe rozrachunki”.
Być może nawet nie wiesz jak bardzo istotnym elementem systemu rachunkowości jest plan kont. Księgi rachunkowe to pojęcie nic nieznaczące jeżeli nie mamy ustalonego planu kont. Konta są podstawowym narzędziem księgowania operacji gospodarczych. Bez nich w księgach panowałby chaos uniemożliwiający dokonywanie wycen i przeniesień koniecznych dla przygotowania sprawozdań (w przypadku prowadzenia „małej” działalności można stosować inne sposoby ewidencji nie wymagające księgowania na kontach).
Plan kont powinien być tak skonstruowany by mógł jasno i rzetelnie przedstawiać sytuację przedsiębiorstwa. Zakładowy plan kont powinien obejmować w szczególności:
Jeżeli czytałeś moje poprzednie zapisy na temat obliczania kosztów, już się pewnie zorientowałeś, że przedstawione schematy, to pochodne dwóch podstawowych metod – zleceniowej i wartości przeciętnych. W swojej działalności sam zapewne wypracowałeś podobne modele – najbardziej przydatne dla twoich konkretnych potrzeb.
Po co tak szczegółowa kalkulacja kosztów? Oczywiście nie tylko dla wyznaczenia ceny, cenę zresztą musisz określić nim sprzedasz produkt (jeśli rozpoczynasz działalność w mniejszym lub większym stopniu oprzesz się na wielkościach szacunkowych bazując na dostępnych danych rynkowych) kalkulacje służą też do monitoringu wysokości ponoszonych kosztów, korekty cen i kontroli wydatków.
Zadaniem rachunkowości jest odwzorowanie rzeczywistości w sposób rzetelny. Ma to swoje przełożenie w dokonywanej wycenie składników majątku oraz źródeł jego pozyskania. Ustawa o rachunkowości przewiduje osiem różnych metod wyceny, a mianowicie wycenę według:
Wiele kosztów ma jednocześnie cechy stałych i zmiennych. W takim przypadku aby rozróżnić te koszty możesz spróbować określić ich charakter przy pomocy wykresu. Wystarczy, że na układzie współrzędnych wyznaczysz punkty odpowiadające wartości kosztów całkowitych przy poszczególnych poziomach produkcji. Jeśli korzystasz z danych historycznych pamiętaj koniecznie o zaktualizowaniu cen. Po naniesieniu tych punktów narysuj prostą, która wyraźnie pokaże ci zależność kosztu całkowitego od wielkości produkcji. Punkt w którym prosta przecina oś Y to poszukiwany koszt stały, wszystkie powyżej to koszty zmienne, a wykres który zrobiłeś to tzw. wykres rozrzutu.
Produkt uboczny to taki produkt, którego wartość jest bardzo niska w porównaniu z produktem głównym. Aby pozbyć się problemu wyceny kosztów wytworzenia produktu ubocznego należy pomniejszyć wszystkie wydatki o wartość tych produktów tj. o przychód z ich sprzedaży. Jeśli zaś masz do czynienia z dwoma produktami o równej lub zbliżonej wartości ich koszty wyodrębnisz dzieląc koszty ogólne proporcjonalnie do ilości produktów lub proporcjonalnie do ich wartości rynkowej.
Analiza kosztów krańcowych przyda ci się nie tylko przy wyznaczaniu poziomu produkcji niezbędnego do osiągnięcia pełnej opłacalności. Możesz z niej równie dobrze skorzystać przy dokonywaniu wyboru pomiędzy rodzajami nakładów ponoszonych na produkcję; będzie pomocna przy określaniu konsekwencji zmian w asortymencie oferowanych wyrobów; odpowiednio przeprowadzona analiza ułatwi ci podjęcie decyzji co do cen oraz odnośnie ewentualnych zakupów usług zewnętrznych.
W procesie decyzyjnym, w trakcie analizy dobrze byś pomimo odnoszenia się do kosztów całkowitych, wyodrębnił też w pewnym stopniu zmienne i stałe koszty produkcji. Jest to konieczne dla zachowania pełnej przejrzystości obrazu.
Kolejne ułatwienia dla przedsiębiorców
4 grudnia 2014.
Uzyskaj natychmiastowy dostęp!